ضرورت کنشگری فعال مددکاری اجتماعی در مواجهه با بحران‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایران
فهرست عناوین مطلب
- ضرورت کنشگری فعال مددکاری اجتماعی در مواجهه با بحران‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایران
- معرفی (Introduction):
- وضعیت فعلی جامعه ایران و ضرورت مداخله مددکاری اجتماعی
- خلأ کنشگری اجتماعی در جامعه مددکاری ایران
- نقش رسانه‌های تخصصی در ارتقاء جایگاه مددکاری اجتماعی
- پیشنهادها برای کنشگری مؤثر مددکاران اجتماعی:
- نتیجه‌گیری:
ضرورت کنشگری فعال مددکاری اجتماعی در مواجهه با بحران‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایران
معرفی (Introduction):
در شرایط کنونی جامعه ایران که با بحران‌های متعددی در حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دست‌وپنجه نرم می‌کند، نقش نهادهای تخصصی در ایجاد تغییرات مثبت اجتماعی بیش از هر زمان دیگری اهمیت یافته است.
یکی از این نهادهای راهبردی، جامعه مددکاری اجتماعی ایران است. با وجود ظرفیت‌ها و دانش تخصصی موجود در این حوزه، متأسفانه تاکنون شاهد حضور پررنگ و تأثیرگذار مددکاران اجتماعی در تحولات اجتماعی کشور نبوده‌ایم. این مقاله به بررسی این خلأ و لزوم ورود جدی‌تر مددکاران اجتماعی به میدان تحولات اجتماعی می‌پردازد.
وضعیت فعلی جامعه ایران و ضرورت مداخله مددکاری اجتماعی
ایران امروز با چالش‌هایی همچون افزایش فقر، شکاف طبقاتی، بحران هویت، فروپاشی سرمایه اجتماعی، بی‌اعتمادی عمومی و خلأ تاب‌آوری در سطوح مختلف جامعه مواجه است. در چنین شرایطی، مددکاری اجتماعی که حرفه‌ای مبتنی بر تغییر، توانمندسازی و عدالت اجتماعی است، نمی‌تواند نسبت به بحران‌های ساختاری و آسیب‌های در حال گسترش جامعه بی‌تفاوت باقی بماند.
مددکاران اجتماعی باید بیش از گذشته، به عنوان حلقه اتصال میان مردم و نظام حکمرانی اجتماعی ایفای نقش کنند؛ نقشی که صرفاً به خدمات موردی خلاصه نشده بلکه در قالب برنامه‌های مداخله‌گرایانه، سیاست‌پژوهی اجتماعی و اقدام جمعی نمایان می‌شود.
خلأ کنشگری اجتماعی در جامعه مددکاری ایران
با وجود حضور قابل توجه دانش‌آموختگان مددکاری اجتماعی در سازمان‌های دولتی، سمن‌ها و مراکز غیرانتفاعی، اما فعالیت حرفه‌ای و سازمان‌یافته‌ای که بتوان آن را به‌عنوان یک نیروی اثرگذار اجتماعی معرفی کرد، کمتر دیده شده است.
این فقدان نه‌تنها موجب کمرنگ شدن جایگاه این حرفه در فضای عمومی شده، بلکه فرصت‌های مهمی برای مداخله مؤثر و مطالبه‌گری اجتماعی را نیز از بین برده است.
دلایل این خلأ را می‌توان در مواردی همچون ساختار سنتی نهادهای مرتبط، ضعف در آموزش عملی و مهارت‌های کنشگری، محدودیت‌های قانونی، ترس از طرد یا فشارهای سازمانی و نبود حمایت رسانه‌ای جستجو کرد.
نقش رسانه‌های تخصصی در ارتقاء جایگاه مددکاری اجتماعی
با گسترش فضای مجازی و نفوذ رسانه‌ها، فرصت مناسبی برای توانمندسازی جامعه مددکاری اجتماعی از طریق آموزش عمومی، ارتقاء سواد رسانه‌ای و مطالبه‌گری تخصصی فراهم آمده است.
رسانه‌هایی همچون مددکارنیوز، مددکاری اجتماعی ایرانیان و رسانه تاب‌آوری ایران (talisweb.ir) نقش مهمی در گفتمان‌سازی اجتماعی پیرامون مفاهیم تاب‌آوری، عدالت اجتماعی، و حقوق گروه‌های آسیب‌پذیر ایفا کرده‌اند.
این رسانه‌ها می‌توانند با انتشار گزارش‌های تحلیلی، گفت‌وگو با نخبگان اجتماعی، معرفی تجربیات موفق و پوشش تحرکات میدانی مددکاران اجتماعی، به انسجام‌بخشی و هویت‌بخشی به این حرفه کمک کنند.
پیشنهادها برای کنشگری مؤثر مددکاران اجتماعی:
تشکیل شبکه‌های تخصصی مددکاری اجتماعی در سطوح ملی و استانی برای هم‌افزایی و اقدام جمعی در مواجهه با بحران‌های اجتماعی.
افزایش تعامل با رسانه‌های تخصصی و عمومی جهت تبیین نقش مددکاران در جامعه و افزایش شناخت عمومی.
ورود به حوزه سیاست‌گذاری اجتماعی از طریق مشارکت در کارگروه‌های تخصصی و نهادهای مشورتی دولت.
تقویت آموزش‌های مهارتی مددکاران در زمینه تحلیل اجتماعی، ارتباطات جمعی، مدیریت بحران، و سواد رسانه‌ای.
مستندسازی فعالیت‌ها و ارائه گزارش‌های تحلیلی از وضعیت آسیب‌های اجتماعی و تاب‌آوری در ایران.
نتیجه‌گیری:
مددکاری اجتماعی ایران در نقطه‌ای حساس از تاریخ خود قرار گرفته است. در عصری که بحران‌های فرهنگی و اجتماعی، بنیان‌های جامعه را تهدید می‌کنند، سکوت و انفعال نهادهای تخصصی نه‌تنها غیرقابل توجیه، بلکه آسیب‌زا است.
ورود فعال و اثربخش مددکاران اجتماعی به عرصه عمومی، رسانه‌ای، و کنشگری اجتماعی نه‌تنها نیاز امروز ایران، بلکه رسالت اخلاقی و حرفه‌ای این جامعه است. امید است با همراهی رسانه‌های مستقل و متعهد، این تحول بنیادین به‌زودی محقق شود.
